به نقل از «ایسنا»

از ضعف فرآوری گیاهان دارویی تا لزوم ایجاد بانک ژن گیاهی در خراسان جنوبی

تاریخ انتشار: ۶ بهمن ۱۳۹۸ | کد خبر: ۲۶۶۷۳۶۵۷

ایسنا/خراسان جنوبی مجری طرح نقشه گیاهان دارویی خراسان جنوبی با تاکید بر ثبت دخایر ژنیتکی و ایجاد بانک ژن گیاهی، گفت: نقاط ضعف کلی استان در حوزه گیاهان دارویی، سنتی بودن کشت و داشت، پایین بودن عملکرد، خشک کردن غیراصولی محصولات، کم بودن تجهیزات آزمایشگاهی، خام‌فروشی، عدم فرآوری و مشکلات برندسازی و بازاریابی است که باید برطرف شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

خراسان جنوبی دارای تنوع گیاهان دارویی بسیار بالایی است و پتانسیل اقتصادی شایان توجهی در این بخش وجود دارد. بر اساس آمارها درآمد استان خراسان جنوبی در سال گذشته از کاشت گیاهان دارویی بیش از ۲ هزار میلیارد تومان بوده و مواد موثره موجود در گیاهانی چون "زعفران"، "زرشک" و "عناب" بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی است، اما به دلیل نبود دانش و امکانات کافی از این پتانسیل اقتصادی استفاده نمی‌شود؛ از این رو از سوی محققان دانشگاه بیرجند این طرح بر مبنای براساس افق ۱۰ ساله تهیه، طراحی و اجرایی شد.

با توجه به افزایش حجم تجارت جهانی گیاهان دارویی و فرآورده‌های آن، افزایش سهم طب سنتی در سیستم سلامت کشور در نقاط مختلف، پیشینه غنی ایران در طب سنتی و همچنین مستعد بودن استان خراسان جنوبی، احیا و توسعه گیاهان دارویی و طب سنتی ایرانی با استفاده از تمام منابع ملی، در این استان ضروری است. بر این اساس محققان دانشگاه بیرجند بر اساس برنامه ستاد گیاهان دارویی معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری اقدام به تهیه نقشه گیاهان دارویی این استان کرده‌اند.

به گزارش ایسنا، با توجه به مصوبه "سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی کشور" در جلسه ۷۳۵ مورخ ۲۵ تیرماه سال ۱۳۹۲ شورای عالی انقلاب فرهنگی و جهت تحقق اهداف و سیاست‌های راهبردی این سند مهم در برش منطقه‌ای و استانی، طرح پژوهشی با عنوان "تهیه، طراحی و اجرای نقشه راه گیاهان دارویی و طب سنتی استان خراسان جنوبی" توسط ستاد توسعه علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و از طریق بنیاد نخبگان خراسان جنوبی اجرایی شد.

هدف از اجرای این طرح، مطالعه، طراحی، اجرا و سیاست‌گذاری در مسیر تحقق اهداف سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی است. از این رو نقشه راه گیاهان دارویی و طب سنتی می‌تواند به عنوان نقشه فنی و اجرایی تحقق اهداف سند ملی گیاهان دارویی و طب سنتی در استان خراسان جنوبی تلقی شود.


محمدحسین امینی فرد، مجری طرح نقشه گیاهان دارویی استان و عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، یکشنبه شب ۶ بهمن، در جلسه بررسی نقشه گیاهان دارویی استان، اظهار کرد: خراسان جنوبی شرقی‌ترین استان و سومین استان پهناور ایران بوده که اقلیم خشک و بیابانی دارد.

وی با اشاره به وجود حدودا ۱۵۰ هزار هکتار اراضی زیر کشت زراعی و باغی در استان، تصریح کرد: ۹۴ درصد از مساحت استان را عرصه‌های منابع طبیعی تشکیل می‌دهد.

این عضو هیات علمی دانشگاه با اشاره به اینکه خراسان جنوبی مقام اول زرشک و زعفران را در کشور دارد، افزود: بسیاری از محصولات تولید شده در استان مانند گل نرگس، زعفران، زرشک و عناب منحصر به فرد است و این محصولات از نظر اقتصادی محصولات ارزشمندی هستند.

امینی فرد با اشاره به اینکه ۱۳۰۰ گونه گیاهی در این استان وجود دارد که ۱۰ درصد از تنوع کشور را تشکیل می‌دهد، اظهار کرد: خراسان جنوبی جزء پنج استان برتر در فرآیند تولید گیاهان دارویی است.

وی با بیان اینکه از ۱۵۰ هزار هکتار سطح زیر کشت ۵۰ هزار هکتار مربوط به گیاهان دارویی است، اظهار کرد: اکنون این گیاهان، باتوجه به متوسط میانگین قیمت‌گذاری حدود دو هزار میلیارد تومان درآمد عاید استان می‌کند که طبق نقشه راهی که دیده شده باید در سال‌های آتی درآمد حاصله افزایش یابد.

مجری طرح نقشه گیاهان دارویی استان با اشاره به ضعف‌های اساسی برای کاشت و فرآوری گیاهان دارویی در استان، افزود: در این حوزه طبق بررسی‌های علمی که انجام گرفته، با متوسط عملکرد ایده‌آل خود فاصله داریم.

امینی فرد با اشاره به وضعیت فرآوری گیاهان دارویی، تصریح کرد: در مورد محصول زعفران ۱۹ مجتمع فرآوری و بسته‌بندی در استان فعال هستند و در مورد زرشک ۱۰ مجتمع کنسانتره فعال است که ۱۵ درصد آن فرآوری می‌شود.

وی با اشاره به وجود یک مجتمع فرآوری زرشک با یک درصد فرآوری این محصول تولیدی، اظهار کرد: میران فرآوری در مورد گل نرگس و آنغوزه در استان صفر است.

این عضو هیات علمی دانشگاه بیان کرد: هیچ داروی گیاهی مورد تایید وزارت بهداشت حاصل از گیاهان دارویی در استان تولید نمی‌شود و این ضعف اصلی است که باید به آن توجه شود.

وی با بیان اینکه باید با کمک تمام دستگاه‌های اجرایی تلاش کنیم تا نقشه راه گیاهان دارویی اجرایی شود، افزود: در این نقشه راه برنامه عملیاتی در چند بخش زیرساخت و تولید، آموزش، پژوهش، تحقیقات، بازار و اقتصاد و ترویج و فرهنگ‌سازی تدوین شده است.

وی با اشاره به پیشنهادات برای اجرایی کردن موارد این نقشه راه، تصریح کرد: اگر بخواهیم قدم اساسی در این حوزه برداریم، باید ستاد گیاهان دارویی قوی تشکیل شود که تمام تصمیمات در آن اخذ شده و قدرت اجرایی داشته باشد.

مجری طرح نقشه گیاهان دارویی استان با بیان اینکه این ستاد نیز باید چند کمیته داشته باشد تا دستگاه‌ها براساس وظایف خود در آن‌ها عضو شوند، اظهار کرد: از جمله مهم‌ترین وظایف ستاد این است که دستورالعمل‌ها را تهیه و متناظر با این ستاد در هر شهرستان یک ستاد تشکیل شود.

امینی فرد با تاکید بر ثبت دخایر ژنیتکی و ایجاد بانک ژن گیاهی، ادامه داد: در حوزه زیرساخت، تدوین استانداردها، برنامه کامل کشت و ساماندهی تولیدکنندگان و بهره وران گیاهان دارویی دنبال می‌شود و استانداردهای مزرعه و بذر و نهال را باید مشخص کنیم.

وی با تاکید بر توسعه کشت، افزایش سطح زیر کشت آبی و دیم، افرایش بهره‌وری تولید و کیفیت، تصریح کرد: باید ارزش تولید ناخالص داخلی گیاهان دارویی استان را افرایش دهیم.

مجری طرح نقشه گیاهان دارویی استان با بیان اینکه لازم است سازمان تعاون روستایی باتوجه به وظایف خود، تعاونی‌ها را تحت پوشش قرار داده و آن‌ها را با روش‌های مختلف از جمله خرید تضمینی حمایت کند، یادآور شد: افزایش سطح زیر کشت دیده شده در این نقشه راه، بر اساس مبنای علمی است و همه موارد براساس یافته‌های علمی و متناسب با اقلیم استان تدوین شده است.

انتهای پیام

منبع: ایسنا

کلیدواژه: استانی اجتماعی گياهان دارويي

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.isna.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایسنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۶۶۷۳۶۵۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

کهگیلویه و بویراحمد، بهشت گیاهان داروئی؛ فرصتی که از دست می‌رود

کهگیلویه و بویراحمد را می‌توان بهشت گیاهان دارویی دانست، ظرفیتی که در صورت استفاده بهینه از آن به اشتغال به گِل نشسته‌ این دیار کمک بسیاری می‌کند.

به گزارش خبرگزاری ایمنا از کهگیلویه و بویراحمد، امروزه استفاده از گیاهان دارویی در علم پزشکی بر اساس آموزه‌های گذشته به یک باور تبدیل شده‌است و برتری درمان از طریق طب سنتی و گیاهان دارویی به دلیل استفاده کمتر مواد شیمیایی در فرآورده‌های داروی گیاهی مورد تأکید بسیاری از صاحب‌نظران علم پزشکی است.

استان کهگیلویه و بویراحمد با داشتن اقلیم چهارفصل و قرار گرفتن در دامنه رشته کوه‌های دنا از ظرفیت بالایی در برخورداری از گیاهان دارویی برخوردار است، ظرفیتی که در سایه توجه نکردن و کمبود زیرساخت‌ها و نبود عزم جدی از سمت مسئولان استانی به باد فراموشی سپرده شده‌است.

کهگیلویه و بویراحمد بهشت سرمایه‌گذاری در عرصه گیاهان دارویی

وجود ۲۸ درصد انواع گیاهان دارویی کشور در استان کهگیلویه و بویراحمد ظرفیت مناسبی برای رونق تولید و کاهش بیکاری است، اما به‌دلیل بی‌تدبیری مسئولان و متولیان امر سهم مؤثری در اقتصاد این استان و کاهش بیکاری ندارد.

۴۴۵ گونه گیاه دارویی از مجموع دو هزار گونه در کشور ایران، معادل ۲۸ درصد در سطح ۷۲۴ هزار هکتار از مراتع کهگیلویه و بویراحمد رویش دارد و در واقع در زمینه گیاهان دارویی این استان رتبه نخست کشور را دارد، این در حالی است که این استان، در زمینه بیکاری در رتبه‌های اول قرار گرفته است.

کهگیلویه و بویراحمد دارای ۴۶ گونه گیاهی بومی و سه گیاه دارویی کمیاب دنیا شامل «باریجه»، «آنغوزه» و «گزانگبین» است که به وفور در ارتفاعات استان دیده می‌شود، علاوه بر این از «بیلهر، جاشیر خوراکی، تره کوهی، کلوس، بن سرخ، کارده، آویشن، لاله واژگون، ترنجبین، خارو، خشت، چوش، درمه، برنجاس، کاسنی و سیاه دانه» می‌توان به عنوان گیاهان دارویی و خوراکی در کهگیلویه و بویراحمد نام برد که در فصول مختلف مورد دستبرد سودجویان قرار می‌گیرد و همین امر نسل این گیاهان را در معرض نابودی قرار داده است.

سیدعلی معتمدی‌پور رئیس سازمان جهادکشاورزی کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: کمتر کسی است که نداند استان کهگیلویه و بویراحمد رویشگاه هزاران گونه گیاهی ارزشمند و صدها گونه کمیاب و ده‌ها گونه آندمیک دارویی است، اما آنچه موجب شده تا از این ظرفیت به خوبی استفاده نشود، این است که حلقه‌های این زنجیره به هم متصل نیستند و فعالیت‌هایی که در این حوزه می‌شود، کاملاً جزیره‌ای و پراکنده است.

وی معتقد است که ابتدا باید یک نقشه راه کلی ترسیم و این صنعت را ساماندهی و یکپارچه کنیم، به عبارتی تنها راه نجات این صنعت را از بن‌بست خارج کردن آن و ایجاد یک زنجیره کامل ارزش از صفر تا ۱۰۰ و اتصال آنها به همدیگر می‌داند.

نبود ارتباط تولید، صنعت و کشاورزان با یکدیگر، چالش مهم در استفاده از ظرفیت گیاهان دارویی

معتمدی‌پور با بیان اینکه یکی از خلاءهای این حوزه ارتباط نداشتن بخش تولیدی و صنعتی گیاهان دارویی با بدنه اجرایی و کشاورزان است، می‌گوید: ابتدا باید سیمای کلی گیاهان دارویی را تکمیل کنیم و بدانیم که در این صنعت، چه کارخانه‌های فرآوری با چه تولیداتی فعال است، برای تأمین مواد اولیه آنها چه گیاهانی و در چه سطحی کشت شود و از مشکلات تولیدکنندگان و واحدهای فرآوری در بازار فروش و صادرات اطلاعات کافی داشته باشیم.

وی تصریح می‌کند: برنامه ما در جهاد کشاورزی استان این است که دو سیاست کلان‌بخش کشاورزی یعنی اصلاح الگوی کشت و کشاورزی قراردادی را به صنعت گیاهان دارویی وارد کنیم و راهبرد تشکیل زنجیره ارزش غذایی را در این مورد اجرایی و نهایی کنیم‌.

معتمدی‌پور ادامه می‌دهد: در حال حاضر به دلیل برقرار نشدن ارتباط و اتصال بین حلقه‌های زنجیره گیاهان دارویی، حتی مواد اولیه چند کارخانه بزرگ این حوزه از سایر استان‌ها تأمین می‌شود که برنامه ما این است که با اصلاح الگوی کشت، بخشی از مزارع خود را به تأمین مواد اولیه مورد نیاز این کارخانه‌ها از جمله سینره، زربند، آسه و سایر واحدهای تولیدی اختصاص دهیم.

وی می‌افزاید: در گام دوم نیز سیاست راهگشای کشت قراردادی را در این حوزه نیز عملیاتی می‌کنیم و با همکاری بخش خصوصی فعال با کشاورزانی که مایل به کشت گیاه دارویی باشند، از سوی کارخانه‌ها قرارداد بسته می‌شود تا در یک زنجیره مطمئن هم مواد اولیه مطمئن داشته باشیم، هم کشاورز ما نگران فروش محصولاتش نباشد.

ضرورت معرفی ظرفیت‌های گیاهان دارویی کهگیلویه و بویراحمد به دنیا

رئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد یکی دیگر از حلقه‌های زنجیره گیاهان دارویی را صادرات می‌داند و می‌گوید: نمایشگاه بزرگی که در اردیبهشت در تهران برگزار می‌شود، می‌تواند سکوی پرتاب این صنعت به سوی توسعه و بالندگی باشد، چرا که تجار و بازرگانان بسیاری از کشورها در این نمایشگاه حضور پیدا می‌کنند و علاوه بر بازاریابی برای تولیدات خود می‌توانیم سرمایه‌گذار نیز جذب کنیم.

وی تصریح می‌کند: اگر می‌خواهیم گیاهان دارویی به یک ظرفیت واقعی و عملی در سفره مردم تبدیل شود، ابتدا باید فعالیت‌های همه نهادهای مرتبط با اشتغال‌زایی همانند کمیته امداد، بنیاد علوی، ستاد اجرایی، جهاد کشاورزی و از طرفی گمرک، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و همه و همه باید تحت یک فرماندهی و برای یک هدف مشترک انجام شود و زنجیره ارزش این صنعت ارزشمند کامل شود.

لزوم اتصال زنجیره گیاهان دارویی به سایر زنجیره‌ها

معتمدی‌پور با بیان اینکه راهی نداریم جز اینکه حلقه‌های مواد اولیه، فرآوری، تجاری‌سازی، بازاریابی، اشتغال، صادرات، فرهنگ‌سازی، آموزش و تحقیقات و همه بازیگران این صنعت به ویژه کشاورزان دارویی کار، منابع طبیعی و مرتع‌کاران و همه و همه را به هم متصل و مرتبط کنیم، می‌گوید: جهاد کشاورزی گام‌های مؤثری در این زمینه برداشته است اما خروجی نهایی و مطلوب این کار نیازمند مشارکت و همکاری بسیاری از نهادهای بیرونی و بخش خصوصی است.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی کهگیلویه و بویراحمد، گام بعدی در تشکیل زنجیره گیاهان دارویی را برقراری ارتباط میان این زنجیره با دیگر زنجیره‌ها از جمله در شیلات می‌داند و می‌افزاید: ما به کمک زنجیره گیاهان دارویی می‌توانیم داروهای دامپزشکی برای صنعت ماهی استان تولید کنیم یا آفت‌کش‌ها در بخش زراعت، بنابراین ابتدا باید حلقه‌های زنجیره ارزش در هر بخش را کامل کنیم و بعد برای برقراری ارتباط هدفمند میان زنجیره‌های ارزش محصولات مختلف اقدام کنیم.

کمک به ایجاد واحدهای فرآوری گیاهان دارویی، برنامه دولت سیزدهم در کهگیلویه و بویراحمد

سیدعلی احمدزاده استاندار کهگیلویه و بویراحمد هم در این ارتباط می‌گوید: به منظور ترویج و استفاده از گیاهان دارویی استان چندین برنامه در دستور کار مجموعه اجرایی دولت در استان قرار گرفته است.

وی این استان چهار فصل را ظرفیت بسیار مناسبی برای تولید و اشتغال می‌داند و می‌افزاید: برنامه‌ریزی جهادی در راستای توسعه کشت گیاهان دارویی به بهبود کسب و کار و توسعه استان کمک زیادی می‌کند.

احمدزاده با بیان اینکه کمبود زیرساخت‌ها در استان، یکی از مشکلات است، ادامه می‌دهد: ایجاد کارخانه‌های فرآوری گیاهان دارویی نظیر کارخانه فرآوری گیاهان دارویی گچساران نقش مهمی در تشویق بهره‌برداران و جذب سرمایه‌گذاران در زمینه گیاهان دارویی خواهد داشت.

به گزارش ایمنا، گیاهان دارویی با خواص بی‌شمار صنعتی و خوراکی در ارتفاعات مناطق روستایی استان وجود دارد که با برنامه‌ریزی اصولی و علمی مسئولان می‌تواند تجارت پرسودی هم در زمینه جذب گردشگری روستایی برای مردم استان رقم بزند.

از آنجا که توسعه گردشگری در یک منطقه همواره متأثر از توان‌ها و قابلیت‌های محلی است بنابراین وجود گیاهان دارویی در مناطق روستایی این دیار می‌تواند یکی از راه‌های توسعه صنعت گردشگری همراه با ایجاد درآمدزایی برای مردم کهگیلویه و بویراحمد باشد.

برنامه‌ریزی برای بهره‌برداری مناسب و علمی از گیاهان دارویی مانند آویشن، بومادران، پونه، موسیر کوهی و لاله‌های واژگون یکی از دیگر از قابلیت‌های گردشگری درشهرستان‌های استان است.

بنابراین با توجه اینکه گردشگری یکی از صنایعی است که به سرعت در حال رشد است با رشد و رونق گردشگری نیازها و تقاضاهای جدید پیش می‌آید و میزان تقاضا نسبت به کالاها، خدمات و امکانات موجود افزایش پیدا می‌کند.

گیاهان دارویی در مناطق روستایی کهگیلویه و بویراحمد می‌تواند محیطی برای ایجاد کسب‌وکارهای جدید را فراهم کند و موجب افزایش روحیه کارآفرینی در بین روستاییان شود و رونق گردشگری، محیط روستا را از نظر اقتصادی، به محیطی پویا تبدیل می‌کند و در واقع، محیط روستا به محیطی انگیزشی و محرک برای کارآفرینی تبدیل می‌شود.

کد خبر 745796